zwembad aan het IJ

Archiprix nominatie!

Er is een vervlakking ontstaan van de huidige baden tot grote zwemhallen. Het zwembad heeft in de loop van de tijd de eigen sfeer verloren doordat het als een sportcomplex is benaderd. Architectonisch gezien is de functie van het zwembad omgezet in een m2 programma en als een ‘no-gebouw’ zo goedkoop mogelijk ingevuld. Het zwembad is een hal, één grote ruimte waar de baden middenin liggen, zodat alles te overzien is. Mensen kunnen zich hier niet terugtrekken of hun eigen plaats vinden. Men wordt telkens met verschillende mensen geconfronteerd. Dit betekent dat het ontmoeten wel heel letterlijk wordt. Men moet alles van elkaar zien en kan er niet om heen. Hierdoor worden dingen gezien die mensen liever niet zien of die hun vooroordeel bevestigen.

Divers gebruik
Dit ontwerp gaat uit van ruimte te geven aan de verschillende doelgroepen/culturen en ze de mogelijkheid te geven om een plek te vinden waar ze zich kunnen terugtrekken. Water is het belangrijkste ingrediënt van een zwembad. Het geeft mensen het gevoel van vrijheid. Het water is altijd waterpas en stroomt waardoor zelfs het hardste gesteente geleidelijk wordt uitgehold. In water voelt het lichaam anders, je bent lichter en bovendien vrijwel naakt. Water brengt deze twee sensaties samen. Er zijn verschillende typen zwemmers in een zwembad. Zo zijn er de banenzwemmers, de kinderen met zwemles of die vrij zwemmen maar er zijn ook de naaktzwemmers, 60+ zwemmers en fitnesszwemmers. Deze verschillende types zwemmers hebben ieder hun eigen gebruik van het water, het bad en de ruimte er om heen. Sommige zwemmers komen er om tot rust te komen of te ontspannen, andere weer net om zich in te spannen. Voor de één is privacy een must, voor de ander weer juist zien en gezien worden. Deze verschillende types zwemmers kun je niet meer in één bad kwijt. Hun behoeftes vragen om verschillende baden en kleedruimtes.

Privacy
Het 50 meter bad is een bad voor de banenzwemmers en verenigingen. Dit type zwemmer wil direct naar de kleedkamer kunnen en niet teveel mensen tegen komen. De zwemruimte heeft een duidelijke richting en ligt in een ingetogen ruimte.

Het privacybad garandeert privacy. De bezoeker van dit bad vindt het niet erg om voor extra privacy iets verder te moeten lopen. De privacy begint bij de kleedhokjes die dicht bij het bad zijn. Wanneer de zwemmer uit zijn hokje komt, die tijdens zijn verblijf van hem is, wordt hij omringt door de ruimte. De ruimte straalt een ontspannen en bijna spirituele sfeer uit.

Groepssport en recreatie
Het groepsbad is een bad dat plek geeft aan de sporten in het bad. Hierdoor heeft het een flexibele bodem nodig. Het geluidsniveau en de omgeving sluit aan bij het recreatiebad. Voor de zwemmers is het belangrijk dat ze het gevoel hebben met de groep bezig te zijn waardoor het bad in het recreatiegebied zijn eigen plek moet hebben.
Het recreatiebad is een bad waar vooral kinderen in recreëren. Dit bad heeft verschillende plekken nodig waar de zwemmers hun eigen plek kunnen vinden.

Verbinding door water
Water kan het hardste gesteente in de tijd uithollen. Zo ontstaan grotten. Water vormt niet alleen de ruimte maar verdeelt de ruimte ook door stalactieten en stalagmieten. Het water in de grot begeleidt je als bezoeker. Deze vormentaal is gebruikt als concept. De verschillenden baden komen in het gebouw samen. De openbare baden, 50m bad, groepsbad en recreatiebad, staan in contact met elkaar, hierdoor hebben de verschillende types zwemmers fysiek ofwel visueel contact. Het water loopt in deze ruimte als rode draad, van het ene bad naar het andere bad door het gebouw. Het privacybad staat hier los van en heeft een eigen ruimte. Deze is zichtbaar doordat het bad in het plafond doorhangt. Het privacybad is als het waren uitgehold uit de massa net als bij de andere intieme ruimtes, zoals de kleedkamers, toiletten, douches en wellness.

entree

centrale ruimte

cafe

Centrale loper verbindt stad met zwembad
Het zwembad bestaat uit een geklede wereld en de water wereld waar de bezoeker vrijwel naakt is. De geklede wereld is van hout en doorsnijdt de waterwereld. Deze bevindt zich in de massa. Via de brug, die refereert naar de steigers van oude baden in het IJ, wordt de bezoeker het gebouw ingeleid. Hier loopt de brug, steiger, als een loper dwars door het gebouw. De houten loper begeleidt de verschillende bezoekers naar hun kleedhokjes en uiteindelijk het bad waar zij voor komen.
Op deze centrale loper bevinden zich de publieke functies van het gebouw, de receptie, een ontmoetings plek en uiteindelijk het café. Waar de bezoeker bij het binnengaan van het zwembad afscheid van de stad neemt krijgt hij in het café juist weer een uitzicht op de stad.

De stad staat ook in het zwembad centraal. De baden onderscheiden zich in intimiteit, aanwezigheid van andere type zwemmers en de relatie met de stad. Zo kan de bezoeker liggend in het water, of op de stoel, genieten van het uitzicht en daarbij wegdromen of reflecteren.

De waterwereld wordt gekenmerkt door beton en glas. In tegenstelling tot de geklede wereld is deze juist open en verbonden met het IJ. Met uitzondering van de privacybaden die weer in de massa liggen.

groepsbad

50m bad met uitzicht op het IJ

Grot
Het gebouw bestaat uit wit beton, zowel binnen als buiten. Het beton benadrukt de massa. Het is een zwaar en robuust materiaal. Het beton geeft de ruimte een textuur en natuurlijke uitstraling. Zo krijgt het gebouw de uitstraling van de grot. De betonnen monoliet is hol gemaakt. Hierdoor ontstaat een constructie die niet te zwaar is maar wel de baden op het dak kan dragen. De paddenstoelen zorgen voor een geleidelijke afdracht van de krachten. In het beton liggen betonkernactivering en vloerverwarming zodat het betonnen monoliet opwarmt.

Klimaatregeling
De holle ruimtes in de monoliet worden gebruikt als kanalen, deze kunnen het regenwater dat in het buitenbad wordt opgevangen naar de kelder verplaatsen. Het water wordt tijdens het transport naar de kelder opgewarmd door het warme beton. In de kelder wordt het water gezuiverd en naar de verschillende baden gebracht. Dit principe gebeurt ook met de lucht. Buitenlucht wordt door de warme constructie verplaatst naar de kelder. De warme lucht wordt via de kanalen naar de roosters voor de grote glasvlakken gebracht. Hier wordt de lucht als ventilatie door het gebouw geblazen. De zwembaden, die altijd op temperatuur moeten zijn, worden de “radiatoren” van het gebouw. Zo wordt er zuinig omgegaan met energie en water en de zwemmer krijgt een gebouw dat warm is als hij het vanbinnen aanraakt. De massa straalt dus warmte uit. Dit werkt op het welbehagen van de bezoeker.

privacybad

baden op het dak